بیماری برونشیت

عامل بیماری: یک نوع ویروس ازخانواده کروناویریده می باشد.

مکانیسم ایجاد بیماری : برونشیت مزمن به دنبال نوعی التهاب در مجاری هواییبزرگ (برونش‌ها) و کوچک و اپیتلیوم آلوئولهای ریوی ایجاد می‌شود. التهاب مربوط به برونشیت بواسطه افزایش سلولهای التهابی اطراف برونشیولها در پاسخ به محرکهای سمی ،میکروبی و یا التهابی ایجاد می‌شود. در واقع افزایش فعالیت مواد اکسیدان و کاهش فعالیتآنتی اکسیدان‌ها عامل بروز این التهاب است .

انتقال ویروس برونشیت عفونی : ویروس بیماری برونشیت عفونی به سرعت در میان طیور پخش می شود . پرندگان مستعد به بیماری اگر در اتافی با پرندگان بیمار نگهداری شوند پس از 24 ساعت علائم بیماری را از خود بروز میکنند . ویروس عامل این بیماری پس از 24 ساعت در بورس ، کله ها ، ریه ها و نای پرندگان آلوده به این بیماری وجود دارد . خیرا به اثبات رسیده است که ویروس واکسن IBV در ارگانهای مختلف داخلی برای 163 روز یا بیشتر زنده باقی می ماند . در خلال این دوره ، ویروس ممکن است بصورت دوره ایی در مدفوع و ترشحات بینی پخش شود .

میزان شیوع و مرگ و میر : این بیماری ، توانایی آلودگی تمامی پرندگان موجود در یک گله را دارد . اما میزان تلفات ناشی از بیماری متفاوت بوده و به عواملی چون :

1. حدت ویروس

2. سروتایپ ویروس

3. سن گله درگیر

4. وضعیت ایمنی گله درگی

5. کیفیت ایمنی فعال و همچنین مادری در گله درگیر

6. بیماریهای ثانویه باکتریایی

7. استرس های محیطی

بستگي دارد .

اما میزان مرگ و میر این بیماری از ملایم تا شدید متفاوت است . بر اساس تحقیقات صورت پذیرفته ، برخی از سویه های تنفسی و NephroPathogenic چون DE072 سبب بروز تلفاتی شدید در گله های تحت پرورش میشوند . این در حالیست که سویه هایی چون T استرالیایی سبب بروز تلفاتی اندک میشوند .

جنسیت جوجه ها ، وضعیت گله مادر و تغذیه ، از فاکتورهایی میباشند که در شدت بروز ضایعات کلیوی ، موثر میباشند . میزان تلفات این بیماری در جوجه هایی با سن کمتر از 6 هفته بالا میباشد ( 25 درصد یا بیشتر ) در حالیکه در جوجه هایی با سن بیش از 6 هفته ، بطور معمول اندک است .

مقاومت ویروس دربرابر عوامل شیمیایی و فیزیکی :

1. درحرارت 56 درجه سانتیگراد پس از 15دقیقه غیرفعال می شود.

2. درمحیط های اسیدی و قلیایی غیر فعال می شود.

3. اکثرضدعفونی کننده های موجود در داروخانه ویروس را ازبین می برند.

میزبانها: بطورطبیعی بیماری درکلیه ماکیان (مرغ وخروس ) دیده می شود.

علائم بیماری: علائم بیماری به دو فرم بیماری دیده می شود :

1- فرم تنفسی           2- فرم کلیوی

در اکثر مواقع هردو فرم بیماری همزمان دریک گله دیده می شود.

علائم فرم تنفسی : شایعترین و رایج ترین فرم از بیماری درتمام سنین می باشد که دارای علائمی بشرح ذیل است: 
رالهای تنفسی،نفس نفس زدن، عطسه ، سرفه، ریزش ترشحات از بینی و اشک، تورم صورت، تنفس بادهان باز، کزکردگی وکاهش مصرف دان، کاهش تولیدتخم مرغ تا50درصدولبه گذاری درمرغان تخمگذار. علائم تنفسی خفیف از قبیل عطسه ،تنگی نفس و خروج اب از چشمها وسوراخهای بینی همراه این بیماری می باشد0 . معمولا" بیماری دراواخرتابستان و اوایل پائیز شایع می گردد. انتشاربیماری بسیارسریع است دوره نهفته بیماری 3-1 روزاست .
درصورتی که بیماری باسایرعوامل عفونت زا همراه نباشد ممکن است درجوجه ها تا 30 درصد تلفات ایجاد کند،بدیهی است درکمپلکس با سایر بیماریها تلفات بالاتر می رود .

علائم در فرم کلیوی : معمولا" درجوجه های جوان باسن 6-3 هفته بروز می کند و دراین حالت جوجه ها علائمی ازقبیل کزکـــردگی ، بی اشتهائی ، اسهال سفید و اوراتی و گاهی علائم تنفسی دیده می شود. تلفات حدودا" به 30 درصد بالغ می گردد.

برونشیت عفونی و تاثیر آن بر تولید و کیفیت تخم مرغ :

شیوع دردسته جوجه های زیریک سال ممکن است تاثیرات مخربی برتولیدات آینده داشته باشد. دستگاه تولیدمثل کلیه ها ممکن است دچار صدمات دائمی شوند. درمرغان بالغ بسته به رده ویروس شیوع تاثیرات گوناگونی بر تولید تخم مرغ خواهد داشت. در پرندگان مبتلا با تعداد آنتی بادی های بسیار تنها تظاهر بیماری تاثیرات خفیف تا شدید بر پوسته تخم مرغ و محتویات درون آن بدون تاثیر برروند کلی تولید تخم مرغ خواهد بود. درصورت ابتلا به برونشیت انتظار کاهش کیفیت پوسته تخم مرغ و محتویات درونی ‌آن می رود. تاثیر منفی برکیفیت تخم مرغ ممکن است برای هفته ها وماه ها پس از بهبودی ادامه یابد.
ویروس بسیاری از بافتهای بدن رادچار عفونت می کند.هربخش از دستگاه تولید مثل ممکن است تحت تاثیر قراربگیرد. دراثر ابتلای مستقیم رحم به ویروس کاهش کیفیت پوسته تخم مرغ را خواهیم داشت. این مسئله تحت عنوا ن کاهش ضخامت پوسته و بدشکلی تخم مرغ ها ناشی از زوال وبد شکلی سلول های غده ای پوسته می باشد ..
جوجه های زیر یکسال مبتلا به برونشیت ممکن است از آسیب های دائمی لوله های رحمی (یااویدوکت)رنج ببرند که خود منجر به بد شکلی تخم مرغ های تولیدشده می شود. تنگی لوله های رحمی پارگی رحم ولایه های داخلی ونیزکیست های لوله های رحمی یااویدوکت راست از جمله علائم ابتلای زود هنگام به ویروس می باشد .

انتقال بیماری :

ویروس از طریق استنشاق یا ورم ملتحمه چشم وارد بدن می شود. برونشیت عفونی به عنوان یک بیماری تنفسی و به شدت مسری شناخته شده است. رایج ترین روش انتشارویروس ،انتقال مستقیم آن ازطریق هواوازطریق دستگاه تنفسی پرنده های یک گله به یکدیگروازیک گله به گله ای دیگرمی باشد.

پیشگیری و کنترل بیماری:
بر دو اصل واکسیناسیون و اقدامات بهداشتی و قرنطینه ای استوار می باشد .
واکسیناسیون :
برنامه واکسیناسیون پیشنهادی جهت پیشگیری در جوجه های گوشتی :

روش واکسیناسیون	نوع واکسن		سن
اسپری یا قطره چشمی	H120 یا	91/4	یک روزگی
قطره چشمی	H120 یا	91/4	16/14روزگی

درمرغان تخمگذار و مادرعلاوه بر واکسیناسیون فوق از واکسنهای تزریقی نیز بایستی با هماهنگی دامپزشک فارم استفاده شود.

اقدامات بهداشتی و قرنطینه ای زیربایستی جهت پیشگیری ازبیماری انجام شود:

1- درطی دوره پرورش از ورود افراد متفرقه به محوطه بویژه سالنها جدا" جلوگیری نمائید
2- افرادی که ضرورتا" به واحد رفت وآمد می نمایند درهنگام ورود ازکفش و لباس ویژه مرغداری استفاده نمایند.
3- درانتهای دورره پرورش ، پس از تخلیه سالنها، کلیه موارد بهداشتی شامل پاکسازی کامل سالن، محوطه، شستشو و ضدعفونی سالن و محوطه و تجهیزات مرغداری را رعایت فرمایید.
4- درکلیه ورودیها حوضچه مخصوص جهت کفش ها وخودروها تعبیه وبطورکامل ازآن استفاده شود.
5- جهت جلوگیری ازپخش گردوغباروپرز ازسیستم داکت وحوضچه ضدعفونی زیرآن درپشت تهویه استفاده نمائید.
6- ورود به مرغداری وسالنهارابه یک محل محدودنمائید
7- حتی المقدور درمرغداریهای گوشتی نهاده ها ازمنبع مطمئن تهیه وبری یک دوره ذخیره گردد.
8- درتمام دوره پرورش رطوبت توصیه شده توسط تولیدکننده جوجه یکروزه راتامین نمائید.بدیهی است رطوبت درطول فصول تابستان وپائیز ازاهمیت بیشتری برخورداراست.
9- تهویه منسب توام بادمای مطلوب تهیه گرددکاهش اکسیژن، افزایش گازآمونیاک وخشکی هواونوسانات دما بعنوان استرس محسوب شده وزمینه سازبروزکلیه بیماریهای تنفسی بویژه برنشیت می شود.
10- باتوجه به اینکه بروز بیماری تنفسی ازقبیل آنفلوانزا، کلی باسیلوز و... تشدیدکننده برونشیت هستندلذاجهت مبارزه بابرونشیت ، مبارزه باسایربیماریهای تنفسی ضروری است .
11- از خرید جوجه های ام ج مثبت خودداری نمایید وازواکسیناسیون گله های ام ج مثبت به شیوه اسپری خودداری نمائید.
12- واکسیناسیون گله مطابق بادستورالعمل های صادره ازاداره کل دامپزشکی صورت پذیردولذاازبرنامه های سلیقه ای جدا" خودداری نمائید.
13- درصورت بروز هرگونه علائم تنفسی وتلفات غیرعادی علاوه برمشورت بادامپزشک فارم شبکه دامپزشکی محل راجهت بررسی بیماری مطلع فرمائید.